01 ka-03
'Ilio Holo I Ka Uaua noma Inja Egijima Emanzini Amanzi
Uma unenhlanhla uma ukhona eHawaii , ungase ubone i-monk seal ye-Hawaiian.
I-monk seal yaseHawaii iyinhlobo engozini yokuphila, onabantu abalinganiselwa ukuthi bangama-1,200 kuphela. Yabekwa ngokusemthethweni njengezilwane ezisengozini ngomhla kaNovemba 23, 1976 futhi manje ivikelwe uMthetho Wokulinywa Kwezilwane Ophelelwe Ngengozi kanye noMthetho Wokuvikelwa Kwezilwane Zasolwandle.
Akudingeki ukuthi, kungemthetho ukubulala, ukubamba, noma ukuhlukumeza isiqu se-Hawaiian monk. Yingakho lapho kutholakala uphawu lwe-monk ebhishi eHawaii, abagibeli bezilwane noma ezinye izikhulu zivikelekile le ndawo nge-tape yamaphoyisa.
Abadala baseHawaii bayibiza ngokuthi i-monk seal 'I-holo ye-i-uaua (inja egijima emanzini) okuyinto, lapho ucabanga ngakho, yenza umqondo omkhulu ngoba yayingakaze ibone uphawu ngaphambili.
Insizakalo ye-Fish and Wildlife yase-US inikeza ulwazi oluhle kakhulu kuma-Monk Seals aseHawaii:
"I-monk seal omdala imnyama noma imbala emnyama noma i-gray belly noma i-yellow belly. Abantu abadala banganquma noma yikuphi amaphilisi angama-375 kuya ku-500; izimpukane ziyi-black jet futhi zivame ukuzala amakhilogremu angu-25 kuya kwangu-30 futhi ulinganiselwa ku-132 kuya ku-198 amakhilogremu angakapheli amasonto amahlanu kuya ayisithupha.
Igama elivamile le-monk seal lisuselwa emakhaleni alo esikhumba esibukeka njenge-hok's hood, futhi ngoba isebenzisa isikhathi esiningi sodwa noma emaqenjini amancane kakhulu.
Bachitha isikhathi sabo esiningi olwandle kodwa bathanda ukuhlala emabhishi asehlabathi, futhi ngezinye izikhathi basebenzisa izimila zasolwandle njengendawo yokukhosela emoyeni nasemvula. Izimpawu ze-Monk ziyizihambi ezihamba phambili kanye nabahlukahlukene; uphawu olulodwa lwabhalwa phansi ekujuleni kwamanzi ama-66 no-96 (ama-396 kuya ku-576 amamitha). Isilinganiso se-monk seal senza izikhathi ezingu-51.2 ngosuku. Isikhathi sokuphila se-Hawaiian monk seal sisuka eminyakeni engu-25-30. "
02 ka-03
Lapho Ungawabona
Sekuyiminyaka eminingi, izindawo ezingenzeka kakhulu ukuthi ungabona isi-monk seal saseHawaii esesiqhingini saseKauai . Isiqhingi esiseduze nezindawo zokudla eziyinhloko eNyakatho-ntshonalanga yeHawaii Islands (i-Nihoa Island eya e-Kure Atoll e-Papahānaumokuākea i-Monument National Monument). Zivame ukubonakala zihlala e-Poipu Beach nasezintabeni ezincane eduze ne- Na Pali Coast .
Nokho, eminyakeni yamuva nje, izibonakaliso zama-Hawaiian monk ziye zabonakala kuzo zonke iziqhingi ezinkulu zaseHawaii. NgoMeyi 2009, i-monk seal yaseHawaiian eyanikezwa igama likaKermit yachitha isikhathi esiningi seviki egcwele esihlabathini eS Queen's Beach eWaikiki . Ukusondela kwakhe emahhotela athandwayo nasezindaweni zokungcebeleka kwenza indawo yakhe yokukhipha isiteleka esithandwayo kubantu abahamba ebhishi.
Ngakho-ke, yini okufanele uyenze, njengoba isivakashi siyazi uma uthola i-monk seal e-Hawaiian ogwini? Abantu eWaikiki Improvement Association banikeze izimpendulo ezihle kakhulu eminye yemibuzo evame ukuphakanyiswa mayelana nama-monk seal seal.
Ingabe bafile ogwini?
Cishe cha. Izimpawu ze-Monk zivame "ukuphuma" emabhishi noma emagodini amadwala ukuze ziphule ekudleni nasekubhukuzeni, noma ngezinye izikhathi ukuncelisa ama-pups awo.
Yini izidakamizwa ze-monk ezidlayo?
Ososayensi bathole izibonakaliso zemonki ukuze badle izinto ezihlukahlukene ezihlanganisa izinhlanzi ezincane, ama-lobster, namanye ama-crustaceans. Isiqu se-monk sidla i-LOT-isixuku somuntu omdala singaba ngu-400 lbs!
Kufanele ngizame ukusondela noma ukuthinta uphawu lwe-monk?
Zama ukuphazamisa uphawu; Izibonakaliso ze-monk ziyaziwa ukuthi azibe othandana nabo abaseduze. Kuyinto engekho emthethweni ukubulala, ukubamba, noma ukuhlukumeza uphawu nganoma iyiphi indlela ngaphansi koMthetho Wezinhlobo Eziphilayo Ezingcupheni kanye noMthetho Wokuvikelwa Kwezilwane Zasolwandle. Lokho kusho izinto ezinjengokuthinta, ukugibela, ukupha, ukukhipha, noma yini enye engaphazamisa ukuziphatha kwemvelo.
03 ka 03
Okufanele Uyenze Uma Ubona Isikhonkwane Se-Hawaiian Monk
Nazi ezinye imibuzo ezivame ukubuzwa:
Ngingabona kuphi izimpawu ze-monk?
Nakuba indawo yokuhlala yamanki e-monk ehlala eNyakatho Nase-Hawaiian Islands, manje itholakale kuzo zonke iziQhingi zaseHawaii eziyinhloko. Indawo enhle yokuvota esondelene nayo kanye neyakho kanye neziqu ze-monk yi-Waikiki Aquarium, lapho kunezimpawu ezimbili eziye zahlala iminyaka engu-20 edlule.
Yiziphi izinsongo eziyinhloko ezisekelweni zamanaki?
Izinsongo ezisemqoka kwi-monk seal yaseHawaii zihlanganisa ukusinda okuncane kwabangcwaba ngenxa yokulamba, ukungena emanzini okudoba emanzini, ngaphambi kokushaywa yizinhlanzi, ukuqubuka kwezifo, nokusebenzisana kwabantu eziqhingini ezinkulu zaseHawaii. "Ukuphazamiseka komuntu" kuchazwe ohlelweni lokutakula njengokungena kokungcebeleka kwamagesi kanye nokuphazamiseka komama-pup.
Ngenzeni?
- Bika wonke ama-strandings kanye nokufakwa kwe-monk seal hotline: (888) 256-9840
- Bika uphawu lokubona: (808) 220-7802
- Yabelana ngalokho okufundayo ngalezi zilwane nokuthi ungazivikela kanjani.
- I-Volunteer nge-NOAA's Monk Seal Response Program.